‘Lived’ Humanism in Europe

Op 9 juni 2022 verwelkomde CAVA dr. Stefan Schröder voor een lezing onder de titel ‘Lived’ humanism in Europe.

Dr. Stefan Schröder (Bayreuth Univerität, Duitsland) bracht in 2018 zijn doctoraat uit in de reeks ‘Religion and Its Others: Studies in Religion, Nonreligion and Secularity'. In die studie reconstrueert dr. Schröder de historische ontwikkeling van vrijdenkende (freigeistiger) organisaties in Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, met een speciale focus op de zogenaamde ‘humanistische wending’ vanaf de jaren 1980. Dr. Schröder is verbonden aan de onderzoeksgroep Religionswissenschaft van Bayreuth Universität.

In het kader van het lopende CAVA-onderzoeksproject '50 jaar UVV/deMens.nu' vormt Schröders onderzoek naar de Duitse situatie een erg interessant vergelijkingspunt. Schröder onderscheidt twee tendenzen of twee ‘polen’ van het vrijzinnige spectrum, die hij in Duitsland, België, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk terugvindt. Hoewel verschillend in schaal en religieuze en politieke context, situeren vrijzinnigen en hun organisaties zich in de genoemde landen volgens Schröder grotendeels tussen twee extremen. Het ene model betreft een georganiseerde vrijzinnigheid die zich ‘pluralistisch’ opstelt en erkenning voor de vrijzinnigheid tussen andere levensbeschouwingen nastreeft. Het andere model, dat Schröder ‘secularistisch’ noemt, wil de vrijzinnige waarden nastreven zonder compromissen aan staatsstructuren of religieuze modellen en wil deze waardenset als een soort Leitkultur installeren voor de hele samenleving.

De lezing bood de Nederlandstalige vrijzinnig humanistische gemeenschap in België een uitgelezen kans om de eigen ontwikkeling vanuit een breder, internationaal perspectief te bekijken. Een klein maar geïnteresseerde publiek ging na de lezing in debat met de spreker over de gebruikte terminologie (‘pluralistisch’ versus ‘secularistisch’), over de positie van niet-confessionele zedenleer (Lebenskunde), over vrijzinnige tradities als de Jugendweihe en zocht parallellen met de Belgische situatie.

Deze lezing was mogelijk dankzij de steun van de Instelling Morele Dienstverlening Brussel.