De oorsprong van de vlag van de VUB

De oranje blanje bleu vlag wordt het eerst vermeld bij de ontzetting van Den Briel in 1572. De oranje band wees op de prins van Oranje (het prinsdom Orange in Frankrijk) die de leider was van de Opstand en is een verwijzing van de Geuzen naar hun leider, op wie men zijn hoop toen stelde. Het wit en blauw waren de livreikleuren (hofuniform) van de prins van Oranje. De Rood-wit-blauw (actuele Nederlandse driekleur) was ouder en gaat terug op de diverse families waaruit de graven van Holland voortkwamen (Muller, 1876). Maar deze werd dus in de Opstand van de 16e eeuw vervormd naar de Princevlag. In periodes dat de stadhouders in Nederland minder populair zijn wordt de Princevlag al gauw weer vervangen door de rood-wit-blauw (vb. na 1660). Verschillende vorstendommen in de noordelijke Nederlanden hadden blauw en/of rood in hun wapens, dus het was een 'grootste gemene deler'. Ook was het blauw heel aanvaardbaar voor de meeste provinciën van de Republiek, want ze zagen er een verwijzing in naar de zee, waar ze ook een constante strijd tegen voerden.

In het 19e-eeuwse België wordt in vrijzinnige middens de Nederlandse Opstand een symbool van de vrijdenkers tegen de katholieken. Diverse ULB-professoren geschiedenis wakkeren deze beeldvorming aan. Men grijpt terug naar de geuzensymbolen en naar de middeleeuwse symbolen, vandaar het gebruik van schilden in de symboliek en ook van de Princevlag door de Vlaamse studenten op de ULB (Geen taal Geen Vrijheid) (zo ook op het Vaandel opgenomen in het Guldenboek). Op 19 maart 1970 besluit de Raad van Bestuur dus dat het kenteken of zegel van de Vrije Universiteit Brussel voortaan zal bestaan uit een schild met de traditionele kleuren van de Vlaamse vrijzinnigheid (het oranje-blanje-bleu van de Princenvlag der Geuzen) en daarop de bedelzak met de verbonden handen van het Eedverbond der Edelen.

In de jaren 30 van de vorige eeuw kwam de fascistische NSB in Nederland op. Die vroegen de herinvoering van de Princevlag, omdat ze ze authentieker en nationalistischer vonden. Om hen de wind uit de zeilen te nemen besloot de Nederlandse regering in 1937 het rood-wit-blauw officieel vast te leggen. Ook nu nog wordt de princevlag door extreem rechtse groepen gebruikt. De negentiende-eeuwse beeldvorming in België was toen al lang een eigen leven gaan leiden.

Geraadpleegde literatuur

• GERLO (Aloïs). A. Gerlo, Universitaire kroniek. Brussel, 1992, p. 71.
• MULLER (D.G.). De oorsprong der Nederlandsche vlag, op nieuw geschiedkundig onderzocht en nagespoord. Amsterdam, 1862, p. 74.
• BE CAVA, Verslagen Raad van Bestuur VUB, 1970.
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlag_van_Nederland