Robert Voorhamme over seculiere samenleving, onderwijs en levensbeschouwing

Robert Voorhamme: De school is de enige plaats waar wij allemaal komen. Het is de enige plaats waar mensen op een officiële wijze komen die eigenlijk illegaal zijn. Illegale kinderen gaan naar school, omdat ze een universeel recht hebben op onderwijs. Dit is de enige plaats waar dit gebeurt. Kinderen van alle rang of stand komen in scholen terecht en dan is de school de unieke plaats waar je toch iets kan meegeven aan elk van ons. Dat is een kans die je geen tweede keer krijgt, want voor de rest ben je altijd ingebed in familie, in een verenging of wat dan ook. De school is de enige plaats waar dat kan en daar moet men zich sterk rekenschap van geven. Daarnet kwam de scheiding van kerk en staat aan bod. Ik ben een zeer sterke aanhanger van de seculiere samenleving en ik ben ervan overtuigd dat de manier waarop de school zich organiseert uitermate belangrijk is voor jongeren om het besef van de waarde van die seculiere samenleving te laten groeien en tot ontwikkeling te laten komen. Dat betekent dat de school een seculier kader moet bieden voor de opvoeding van die jongeren, van welke levensbeschouwing ze ook zijn. Het is de enige mogelijkheid. Scholen die dit niet doen, helpen niet mee aan het uitbouwen van de seculiere samenleving. Achteraf staat men dan soms wat verwonderd te kijken, maar men moet daar niet verwonderd over zijn. Er is een gebrek aan inzicht, lijkt mij. Daar kunnen we straks misschien nog op terugkeren. We hebben sinds de Tweede Wereldoorlog een uitbouw gekend in onze contreien, West-Europa, van seculiere samenleving. Dat heeft heel veel vruchten afgeworpen. Dat heeft de tegenstelling tussen vrijzinnig en katholiek op een veel beschaafdere manier weten te kaderen. Dat heeft ook gemaakt dat mensen –in plaats van zich elk op te sluiten in hun eigen groep – op z’n minst als mens respect konden opbrengen als mens voor elkaar, onafgezien van de geloofsovertuiging. Ik vind dat heel belangrijk in een samenleving die altijd maar ingewikkelder wordt, in een samenleving die ook altijd maar multireligieuzer wordt, dat we dat hebben kunnen bewerkstellingen. Wat we vandaag – of al meer dan tien jaar – zien gebeuren, is dat door de immigratie in Europa – Europa is een immigratieregio geworden, maar is dat lang niet altijd geweest – nieuwe bevolkingsgroepen hier zijn komen wonen die heel die evolutie naar de seculiere samenleving eigenlijk gemist hebben, dat nooit meegemaakt hebben. Zij komen ook dikwijls uit landen waar van seculiere samenleving geen sprake is en hebben het dus moeilijk dat besef tot zich te nemen, van de waarde van de seculiere samenleving. Ik vind dat we daar vandaag allemaal wat te wollig over doen en te weinig duidelijkheid over bieden, zeker aan de nieuwe bevolkingsgroepen. De seculiere samenleving – en zo wordt dat door hen dikwijls geïnterpreteerd – is niet een samenleving die zich tegen de godsdienst keert. De seculiere samenleving is een samenleving die een kader biedt, waarbinnen − in de meest vreedzame zin − verschillende levensbeschouwingen met elkaar kunnen omgaan, met de hiërarchie van waarden waar het daarstraks over ging. Ik heb de indruk dat te veel mensen vandaag zelf niet meer overtuigd zijn van de grote waarde van die seculiere samenleving en dat we dat wel eens tussen onze vingers zouden kunnen zien glippen. Ik vind dat dan helemaal geen vooruitgang.