Etienne Bourgeus en Walter Kerckhove over Ronse, kruisbeelden, Oudenaarde, atheneum en vrijdenkers

Walter Kerckhove: Ronse is volgens mij een Vlaamse stad –afgeleid uit mijn ervaring – met voor een stuk een Waalse mentaliteit. Al jarenlang is het aantal kerkgangers in Ronse beperkt tot vijf tot zeven procent. Dat is hier al jaren zo, terwijl dat het in de kuststreek bijvoorbeeld pas de laatste twintig jaar is dat er veel minder kerkgangers zijn. Vroeger ging 70 procent of meer van de bevolking naar de kerk. Hier was dat niet het geval.   
Een ander voorbeeld: Op een bepaald ogenblik haalde de toenmalige studieprefect, in samenspraak met de vrijzinnige vereniging, de kruisbeelden weg – er is hier trouwens iemand aanwezig die daaraan heeft meegeholpen – uit de schoolgebouwen. Wanneer de kruisbeelden weg waren, hingen ze er eigenlijk nog, want de klassen werden maar om de 30 jaar geverfd. Je zag dus nog de afdruk op de muren. In Ronse kwam daar weinig tot geen kritiek op. Ik heb geen weet van heftige kritiek in die tijd, terwijl dat in Oudenaarde bijvoorbeeld – wat maar twaalf kilometer ver is –  anders lag. Ik weet dat men ’s middags in Oudenaarde tot twintig jaar geleden in het Koninklijk Atheneum ging bidden. Bij ons was er daar geen sprake van en het is maar twaalf km verder. 
Etienne Bourgeus: Het heeft ook te maken met het feit dat Ronse in de negentiende eeuw een florerende industriestad was; een beetje Franstalige bourgeoisie, nogal liberaal denkend en daarnaast ook een arbeidersbevolking die zich losmaakte van de kerk. Binnen die arbeidersbeweging had je een sterke vrijdenkende fractie; de Rede, een vrijdenkersbeweging. Dit heeft bijgedragen tot het feit dat men – meer dan in de rest van Vlaanderen –, zoals in het Gentse, wat dikwijls een groot voorbeeld was voor Ronse, een stadsmentaliteit ontwikkelde.